Shqiptar'ın Seyir Defteri; Kamyonu Yavaşlatmak

                                                       

    Aslında henüz Shqiptar ile yeterince, ki aslında yapmayı tasarladıklarımla karşılaştırınca hemen hemen hiç seyir yapamadım diyebilirim. Bir sürü yeterli gerekçem var ve hepsi de haklı sebepler özünde. Neyse artık bu yaz sanırım kısmen ve sonbahar ile birlikte de çok daha fazla tekne üzerinde olacağım.

    Bu hedefim benim. Ama artık özellikle yaşanacaklar konusunda çok fazla kesin konuşmamak gerektiğini biliyorum hayatta.

    Huyumdur projelerimi, adımlarımı ve hedeflerimi önceden yaşarım. Adım adım kafamda kurgularım, eksiğine gediğine bakar bakar dururum.

    Ama gerçek hayata gelince işler, çok ama çok fazla farklılık veya değişik aşamalar gösteriyor zaman içinde. Saatın kendi tik tak ritminde, bildiği gibi de ilerliyor kaderin tüm anları ve dümende olduğunu düşünen Âdemoğlu ise sadece seyirci olabiliyor başına gelenlere ve geleceklere.

    Bunu nasıl anlatsam ki? Bir anlamda belki teslim oluş desem değil, oluşa müdahale etmemek desem o da değil. Bu biraz belki kendini akışa bırakmak. Tam anlatamıyor olmamın sebebi, açıklamayı kendi kafamda da tam yerli yerine oturtamamış olmamla ilintili aslında.

    Yöntem şöyle oysa ve balık tutmak diyorum. Oltanı, kurşun ağırlığını, iğneni, yemini doğru seç ve hazırla önce. Akıntıları, saati, mevsimi ve ışığı göz önünde bulundurduktan sonra sal oltanı denize ve bekle. Yani bir diğer deyişle sen yapman gerekeni yap ve kendini akıntıya bırak ve huzurla yaşa hayatı.

    En azından benim için bunu söylemek, yapmaktan çok daha kolay. Ancak çaba sarf ediyorum ve oldukça ilerleme de elde ettim diyebilirim. Ama beklenen olayların önem seviyeleri elbette etkiliyor karar ve davranışlarımı. İşte Shqiptar böyle bir proje.

    Ben orta okulun başındayken bir hesap makinesi satın almıştım. Her ne kadar hatırlamasam dahi, iyi bir Japon markasıydı. Sadece dört işlem yapardı; toplar çıkarır, böler çarpardı. Üniversiteye geldiğimde ise bilmem kaç işlemi yapan ve grafikler çizen bir hesap makinesi kullanıyordum. Bu sonuncunun kullanma kılavuzu ise, neredeyse lügat gibi bir kitapçıktı, yani okuması ayrı bir iş.

    Demem şu; hayatlarımız olmuş bir akıllı hesap makinesi. Ama bunlar değirmen de gibiler aynı zamanda; insan, ilişki, para, zaman, sağlık öğütürler. Hem de hiç acımadan ve hiç fikrini sormadan insana. Geride bir bakmışsın bir yaşam posası ve harcanmış yıllar kalmış.

    Maharet ise bunu vaktinde anlamak. Bir diğer deyişle erken teşhis koyabilmek ve daha da önemlisi harekete geçebilmek vakitlice. Ya da senin bir adım atmanı bekleyen kader, sen hamle yapmayınca atacak adımını. Şanslıysan eğer direğe çarpar ve gol olursun. Yok eğer değilsen şanslı bir kul, direğe çarpar ve saha dışına yuvarlanırsın.

    İşte söylemeye çalıştığım biraz bunların karışımı bir sos aslında. Seçim kişiye ait. Bir de yöntem tartışması var. Bu kadar mı olur yol gösteren ve yordam bilen. Her taraf danışman, her taraf yaşam koçu, her taraf bilge kişi. Ama gerçekte onların pek çoğunun desteğe, acil yardıma ihtiyacı var ve onlar da bunu bilmiyor maalesef. Hani onlar tamam da, ama ya danışanlar? Havada uçuşan paralardan bahsetmiyorum bile.

    Neyse herkesin derdi de kendisinin, şifası da. Benim sıkıntılarım bana yeter dedim ve kaderin bana hazırlamış olduğu farklı olayları kullanarak tüneldeki ışığa doğru ilerlemeyi seçtim diyelim.

    Kolay değil, bir sürü yol kazası da pastanın kreması elbette. Bunlar da geçecek diyerek çıktığım yoldayım ve açık söyleyeceğim iyi de gidiyor. Sonuçlarla sabit, ama zaman alıyor elbette.

    Ancak burada bir benzetmem var benim. Yüz yirmi ile giden arabayı mı, yoksa aynı hızla giden yüklü bir kamyonu mu elli kilometre hıza indirmek kolay. Elbette arabayı ve ancak hayatım olmuş bir kamyon ve bu değişim yaşanırken ben de seyretmişim, sanki benim değilmiş bu yaşam gibisinden.

    Hatanın büyüğünü kendinde arayacaksın der dururum, bakmayacaksın etrafa yüklemek için kendinden başka birisini.

    Çabaya devam.

 

Rüzgârların Kralı Aiolos

    Artık kötülükle beslenen geceyi sonlandırmanın vakti geldi dedi kendi kendine. Yatağından kalktı ve en güzel sarı elbisesini üzerine giyerken sırtındaki kanatlarına da dikkat etti her sabahki gibi. Ardından tacını da yerleştirdi başının üzerine ve böylelikle tamamlanmış oldu eşsiz ve göz alıcı güzelliği şafak kızıllığının eşsiz tanrıçasının.

    Dört tane birbirinden güzel süt beyazı kanatlı atın çektiği ışıl ışıl parlayan altın arabasına bindi ve kardeşi güneş tanrısına Dünya’nın tüm kapılarını, yollarını açmak ve onun yeryüzünü ısıtabilmesini sağlamak için gökyüzünde dolaşmaya başladı. Kardeşi de yaydığı ışıklarıyla aydınlık, umut, rahatlık, yeni başlangıçlar ve yaşam sevincini verecek insanlara tekrar bugün de.

    Güzel tanrıça düşündü rüzgâr evlatlarını, nerelerde eser dururlar, hangi yelkenleri doldurur veya hangi ağaçları köklerinden sökerler şimdi. Kim bilir?

    Ama O bilir. Sert esen çocuğu Boreas veya nam-ı diğer Poyraz dondururken denizcileri kış aylarında, diğeri Notos ters eser kardeşine ve denizcileri ısıtır nam-ı diğer lodos ve yaz sağanaklarını taşır. Ama İstanbul’da kabartır boğazı ve getirir yüksek hava. Bir diğeri doğudan eserken, sıcak ve nemli fırtınalar getirir. En uysalı batı rüzgârı bir bahar meltemi huzuruyla yumuşak yumuşak eser, işleri kolaylaştırır ve baharı muştular. Babamın tabiriyle limonata gibi bir hava taşır. Sever onları güzel tanrıça, ne de olsa anneleri

     Ama bir de kasırgalar ve ağır fırtınalar var, denizcileri tedirgin edenler. Ama derler ya, denizcilik yıllarla değil atlatılan fırtınalarla namlanırmış. İşte bu fırtınalar zincirli kapılar ardında tutulurlar ve eğer Poseidon isterse çözülür zincirleri. Çözülür ise zincirler birer çılgın ölümsüz at gibi önlerinde ne varsa yıkıp geçerler, onları dizginleyen ve zincir altında tutan ise rüzgârların kralı Aiolos’tur.

    Ama başka denizler ve başka kıyılar da var, kasırga ve fırtınanın hiç eksik olmadığı. Soğuk, ürkütücü ve hatta korkutucu. Nerede mi?

    Ötelerde çok uzaklarda, güney Amerika kıtasının da güneyinde Ateş Toprakları var. Nam-ı diğer Tierra del Fuego. Macellan boğazının da ötesinde, 53° ile 56° güney enlemleri arasında ve 1520 yılında Macellan tarafından keşfedildiler. Bu bölgenin de ucunda Ushuaia şehri var ve orada Faro del Fin del Mundo, nam-ı diğer Dünyanın Ucundaki Fener var. Daha da aşağıda kıtanın en güney ucu kabul edilen Horn Burnu var ve Atlas okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirinden ayırır.

    Derlermiş ki; Horn Burnu'nu dolanmış yelkenci sayısı, uzaya çıkan insanlardan daha azmış. Yine derlermiş ki 40. enlemden sonra kanun ve 50. enlemden sonra kurtarıcı yokmuş.

    Oradan da aşağısında Antarktika var elbet. Olağan dışı rüzgarların hiç eksilmediği, buzullarıyla, donmuş bölgeleriyle o kıta. Hanı nasıl Everets dağcıların tacıysa, Horn burnu da odur yelkenciler için.

    Tüm bu saydığım yerlere gitmiş, yaşadıklarını kitaplarında okurken bile ürktüğüm ve bir o kadar da kendilerine hayran kaldığım çok usta ülkemiz denizcileri var. Onları hatırlamadan geçmemek gerekir.

    Artık benim için böyle uç maceralar kitap ve belgesellerde olur sanırım. Mais, on ne sait jamais. 

Neredesin Odysseus

                                         

   Fazla uzak olmayan bir coğrafyada, ama fazla çok fazla uzun zaman önce, adadaki evinin penceresinden kadın ufku seyrediyor ve aklındaki birbirinden deli soruya cevap arıyordu.

    Ama bu arayış yıllardır her gece, yine bu gece olduğu gibi yanıtsız kalacaktı. Hani eskiden, yani yıllar önce ara sıra haber gelirdi, ama artık o da gelmiyor, ulaşmıyordu.

    Söylenenlere inansa bir türlü, inanmasa bir türlü. Ne yapacağını da şaşırmıştı. O kıskanç kadınlar artık gelmez diyorlar, gelseydi gelirdi bugüne kadar diyorlar. Ya o adamlar. Onlar da aç akbabalar gibi etrafında dönüp duruyorlar. Güzel ve arzulanan bir kadındı elbet ve ancak bu adamların asıl dileklerinin tahtın sahibi olmak olduğunu biliyordu bal gibi. Bunu çok çok iyi biliyordu kadın.

    Kocası savaşa gideli yıllar olmuştu. Ne şehirmiş ama ve de ne savaş hani. Söylemesi dile kolay, sadece şehri almak on yıla ve pek çok cana mal oldu. Ya sonra?

    Biliyordu, haberi gelmişti aslında. Kocasının gemileri demir almışlardı sahilden geri dönüş yolculuğu için. Ama neredeyse ikinci bir on yıl daha geçmişti, neredeydi bu adam. Neredesin Odysseus?

    Hakikaten ne yapması gerektiğini bilmiyordu Penelope. Tüm bu komşu adaların kralları ve prensleri bin bir numarayla onu ele geçirmeye, ikna etmeye çalışıyorlardı. O da kocası gibi kurnazdı aslında ve türlü oyunlarla, türlü hilelerle sıyrılmayı başarmıştı bugüne kadar bu adamların bunca emellerinden. Bu kadar da olur mu dedirtecek gibisinden, bu adamlar sarayda bile yer tutmuşlardı. Ama O sadıktı kocasına, sonuna kadar.

    Bir oyunu vardı, çok uzun süredir oyaladığı; “Kayınpederim Leartes için bir kefen kumaşı dokuyorum, bitince kararımı vereceğim” diyordu Penelope. Ama ne kefen kumaşıymış canım, bir türlü bitmek bilmiyordu. Adamlar da beklemeye devam ediyorlardı bıkmadan, usanmadan. Ama o geveze hizmetkar açığa çıkardı oyunun aslını, taşıdı haberi saray dışına. Penelope gündüz dokuduğunu, gece söküyordu. Bitmezdi bir ömür boyu elbette ve ancak çıktı ortaya oyun.

    Demiştik ya Odysseus'ta bilmiyordu başına gelecekleri. O aklınca büyük kurnazlık yapmış, Truva’nın düşmesini sağlamıştı hilesiyle. Ama aynı zamanda da kazanmıştı, Poseidon’nun uğursuz ve sonsuz lanetini.

    Eh işte bunu da O bilmiyordu bir zamanlar. Önce keyifle ganimetleri yüklediler gemilerine, yelken açtılar maviliklere. Birkaç hafta içinde tamamlanacaktı aslında seyirleri ve ancak Poseidon’nun laneti getirmeseydi o ilk fırtınayı tepelerine.

    Ne fırtınaydı ama, ilk düştükleri kıyılar Thrakia, yani bugünün Trakya kıyılarıydı. Burada korkunç vahşi Kikonlarla savaştılar önce, bayağı yoruldular orada. Hadi kurtulduk artık dönelim eve derken, ikinci fırtına ezdi geçti ve önlerine kattı, taşıdı onları lotus çiçeklerinin ülkesine. Ama bunlar öyle sıradan çiçekler değildiler. Hem çok cazip ve hem de çok lezzetliydiler. Ama yediğin zaman memleketini unutturur adama, mecnun olur dolanırsın ortalarda. Neyse bin bir zorlukla Odysseus bindirdi o çiçeği yemiş üç arkadaşını gemiye ve çıktılar tekrar yola.

    Poseidon yine iyi bir tuzak ve zorlu bir düşman hazırlamıştı onlar için. Bu yeni fırtınayla düştükleri kıyılarda, tek gözlü dev Kykloplar bekliyordu onları. Poseidon oğlu tek gözlü dev Polyphemos’a çok güveniyordu. Her ne kadar o dev, adamlarının altı tanesini öldürüp yediyse dahi, bu kurnaz Odysseus onun oğlunu sarhoş edip yegâne gözünü kör ederek kurtulmayı başardı tekrar.

    Buradan sonra bir dizi macera, zamanı gelince anlatırım parça parça; Önce düştüler insan yiyici Laistrigon isimli devlerin eline, sonra geride kalan son parça gemisiyle Aia adasına ulaşabildi Odysseus. Burada yaşar büyücü Kirke ve bizim kurnazın başından birçok olay geçer buralarda.

    Sonra vira demir yeniden ülkesine doğru yola çıkar. O iş o kadar da kolay değil ve lanet çok büyük. Gemisi yolda parçalanır, bir tahta parçasına tutunur ve tanrı Atlas’ın kızı Kalypso’nun yaşadığı Ogyga adasına sürüklenir. Hani güzelde bir kızdır ama çok ihtiraslıdır. Kalypso, Odysseus’a delicesine âşık olur ve O’nu yedi yıl adasında alıkoyar. Eğer kendisinden ayrılmazsa ona ölümsüzlük vereceğini söyler. Evinin hasretiyle yanıp tutuşan Odysseus, tanrıların da yardımıyla Kalypso’nun elinden kurtulmayı başarır.

    Kendi yaptığı bir sal ile tekrar denize açılır. Denizde karşılaştığı türlü zorluklardan sonra Phaiakların ülkesi olan Skheria adasına ulaşır. Burada iyi karşılanır, aman iyi nihayet. Onların yardımlarıyla ülkesi İthaka’ya ulaşır.

    Bu arada karısı Penelope de taliplerini türlü hilelerle oyalamaya devam etmektedir, aradan geçmiş yirmi uzun yıl. Taliplerinin baskılarından dolayı artık iyice köşeye sıkışan Penelope, biraz daha zaman kazanmak için son bir çare daha bulur; Kocası Odysseus’un yayını gerip, oku on iki halkanın içinden geçirebilen kişiyle evleneceğini söyler.

    Bu arada Odysseus nihayet adaya gelmiş ve durumu öğrenmiştir. Tanınmamak için dilenci kılığına girer ve O’da müsabakaya katılır. Yarışma sırasında yayı alarak önce oku halkalardan geçirir. Sonra da karısının taliplerini teker teker öldürür. Gerçek kimliğini açıklar ve hem kendisini yirmi yıl sabır ve sadakatle bekleyen karısına hem oğlu Telemakos’a ve hem de krallığına kavuşur.

    On iki bin satır ve binlerce kelimeden oluşan koca destanı birkaç yüz kelimeyle özetlemeye çalıştım. Yeri geldikçe, keyifler oldukça O’nun hikayelerine tekrar yer vereceğim bu satırlarda.

    Ben destanların toplumlara ahlak değerlerini hatırlatmak gibi bir görevleri olduğunu ve bu amaçlarla da kurgulandıklarını düşünürüm. Birebir tarihi gerçekler değillerse bile, tarihin gerçeklerine bu satırlardan ulaşılabileceğini de biliyorum. Bence destan ve masal arasındaki en önemli fark ta bu zaten. Masallar hayâl mahsulü hikayelerken, destanlar olağanüstü olayların gerçeklerle harmanlanmasıdır, dans etmesidir.

    Sonu iyi biten destanını okuduk Homeros ustanın. Onların mutluluğundan pay edinelim, onların sevinçlerine sevinelim ve daha da önemlisi dersler çıkaralım diye yazmış bunca satırı büyük usta.

    Mutlu kalsınlar Penelope ve Odysseus.

Açılacaksan Denizlere, Poseidon'u Bileceksin

                                                     

    Ege denizi yelken, adalar ve enginlikler demek değil sadece. Tarih demek, hikâye demek, masal demek ve efsane de demek bir yerde. Anlatılanları dinlemek, yorumlamak bir güzel ve yine ayrı güzel bu efsanelerin daha nicelerini biliyor olmak.

    O'da biliyordu elbette. İhanetin içinden gelen olarak, kendi başına gelecekleri O'da çok çok iyi biliyordu.

    Babasına ihanet etmişti. Şimdi umarsızca korkuyor ve oğullarına şüpheyle bakıyordu. Endişe içindeki Kronos karısı Reheia’dan da usul usul ürküyordu bir diğer taraftan. Ama öte yanda tanrı ve tanrıçaların anasının da canına tak etmişti artık. Diğer iki oğlu Zeus ve Hades’i de yuttuğu gibi onu, Poseidon’u da yuttu bu gaddar, hain ve korkak kocası.

    Ama Gaia ve Uranos’un kızı Reheia'yla baş edebilmek için Kronos bile hafif kalırdı. Numaranın, tuzağın her türlüsünü bilen O, kusturdu acımasızı. Tüm yuttuklarını çıkardı gün ışığına ve kavuştu sonunda evlatlarına.

    Devran döner, zaman geçer ve ancak o ihanet asılı kalır şu gök kubbede. Ne ekersen onu biçersin örneği, o gün geldi ve aynı onun yaptığı gibi bir ihanetle, bu kez onun çocuklarının ihanetiyle indirildi Kronos gökten.

    Peki nasıl paylaşılacak bu uçsuz bucaksız mavi gökler, engin denizler ve karanlık yeraltı. Sahipsiz mi kalacak onca şey. Karar verdiler aralarında ve kim nerenin efendisi olacak diye kura çektiler. Zeus mavi gökyüzünü, Hades karanlık yeraltı ülkesini ve Poseidon ise engin denizleri aldı.

    Yeryüzü ise biz insanlara kaldı, yaşayalım diye. Ama tanımak, bilmek gerek her üçünü de. Hele hele denizlerde açacaksan yelken, özellikle bileceksin Poseidon’u. Sadece bilmek te yetmez. Sen onu tanıyacaksın, o da seni bilecek ve aranız iyi de olacak. Biliyoruz arasının iyi olmadıklarına neler yaptığını, bu denizlerin hiddetli ve acımasız efendisinin.

    O ki, on yıl süren Truva savaşı sonrasında yıllarca süründürdü Odysseus’u yollarda. Anca birkaç hafta sürecek olan geri dönüş yolu, sürdü bir on yıl ve evine varamadı o zavallı çok uzun zaman.

    Ama O, aslında hak etmişti de bir diğer taraftanda bu başına gelenleri. Savaşacaksan onurunla savaşacaksın ve onurunla kazanacak veya yenileceksin. Nereden de çıktı şimdi bu hile?

    Odysseus çok akıllı, parlak pratik zekalı kralıydı İthaca’nın. Güzel Penelope ile evliydi ve Telemachus adında da bir oğlu vardı. Bu kadar uzun süreceğini bilemeden, ki daha doğrusu tahmin edilemezdi de ve kimse de edememişti zaten, katıldı savaşa.

    Olympos dağının tanrı ve tanrıçaları bu kadar parmaklarını sokmasalardı ve kurcalamasalardı, belki de daha önce de sonlanırdı bu Truva savaşı. Ya savaşı kazanır alırlardı şehri, ya da yenilip dönerlerdi evlerine veya ölürlerdi onurlu bir asker gibi savaş meydanında. Ama çok karıştılar bu dünya işlerine, şu Olympos dağının efendileri.

    Artık olmadı bu iş, geri dönüyoruz demek için de çok geçti. Boğuşma bunca yıl sürmüş ve çok kan akmıştı. Bir şekilde bu savaşı nihayetlendirmek, bu şehri almak, dillere destan zenginliklerini ve hazinelerini ele geçirmek gerekliydi. Ona boşuna kurnaz demiyorlar ve parmakla göstermiyorlardı. O'na sonradan çok pahalıya mal olacağını bilmediği bir fikri vardı aklında ve toplantı çadırında söz aldı Odysseus;

    ”Ey güçlü krallar ve korkusuz komutanlar, dinleyin beni. Olympos dağı efendileri bu işin içinde bu kadar oldukları sürece biz bu savaşı kazanamayacak, yapımına Poseidon’un da yardım ettiği bu surları aşamayacağız. Daha da kötüsü, bu bitmeyen savaş bizi bitirecek böyle giderse. Böyle boş ellerle eve dönersek, kimsenin yüzüne de bakamayız. Bu heybetli utanç, omuzumuzda oturur bir ömür. Ama benim bir fikrim var…”

    Aslında tüm krallar, komutanlar ve elbette tüm askerler de bıkmışlardı bu sonu gelmeyen savaştan. On yıldır bu surların önünde savaşıp duruyorlardı, neredeyse başka bir şey hatırlamaz olmuşlardı. Evleri, aileleri ve ülkeleri çok gerilerde, çok uzaklarda kalmıştı.

    Kurnazın fikri bir hileydi ve savaşçılığın mertliğine de aykırıydı aslında, ama bıkkın ve yorgun askerler sıcak bakıyorlardı. Herkes evini ve ailesini özlemişti ve özünde bir yerlerde de haklıydı Odysseus. Bu utançla yaşayamazlardı.

    Herkes, tüm ordu toparlandı, gemilere bindiler ve dönüş yoluna çıktılar. Asıldılar küreklere, bastılar yelkenleri bir akşam üstü. Ama giderken bu savaşın anısına bir hatıra, bir koca tahta at bıraktılar savaş meydanına, surların önüne.

    Biraz romantik bir ayrılış gibi gözükse de Truva halkına, acaba öyle miydi? Bu acı gerçeği sadece kör dilenci, zavallı kâhin bir kadın anlıyordu kendi kalp gözüyle. Ama onu da kimse dinlemiyordu.

    Gözcüler verdiler gemilerin ayrıldığı haberini ve terkedilmiş koca tahta atı buldular surların önünde. Zafer sarhoşu şehir aldı hediye atı surların içine ve çılgıncasına eğlenceler başladı. Ne de olsa on yılın yılgınlığı ve kaybedilen canların üzüntüsü vardı kalplerinde.

    Saatler geçti ve şölenlerin sonrası yorgunlukla herkes bir köşede sızdı kaldı, nöbetçiler bile. Sonra atın gizli bir kapağı açıldı ve içinde gizlenmiş Odysseus dahil kırk savaşçı gölgelere gizlenerek indiler ve açtılar şehrin kapılarını. Dışarıdaki zifiri karanlıkta sessizlik içinde bekliyordu, Truva halkının ebediyen gittiklerini sandıkları onun silah arkadaşları.

    Truva bir büyük tuzağa düşmüştü, sadece onlar değil aslında dağın efendileri bile habersizdi bu olacaklardan. Odysseus ta habersizdi sonradan başına geleceklerden, bu an onun lanetinin de başlangıcıydı. Aslında bir yerde de, ava giden avlanmıştı.

    Halk kılıçtan geçirildi, şehir yakılıp yağmalandı, ganimetler gemilere yüklendi, halktan sağ kalanlar köle pazarlarına giden tüccarlara verildi satılmak üzere.

    Bu hile ve bu savaş Olympos dağını da karıştırdı. Tanrı ve tanrıçaların bazıları Odysseus tarafındayken, diğerleri ise karşı taraftaydılar. Ama içlerinden bir tanesi çok, ama çok kızgındı ve Odysseus tam da onun avucuna düşmüştü.

    Poseidon’nun şiddetli öfkesi durulacak gibi değildi...

Ege denizi - Αιγαίο Πέλαγος

                                                                    

    On iki yaşımdayken kanıma gireni, yıllardır aklımda olanı, geceleri rüyamda dolaşanı, hayalimi gerçekleştirmişim ve gelmiş bir de bana diyor ki; "Sen bu tekneyi Marsilya’ya getir"

    Binlerce yıldır Dünya’nın her köşesinden insanlar Ege’ye boşu boşuna geliyorlar da, ben mi Ege’den kalkıp uzaklara taşıyacağım Shqiptar'ı. Hem de bu ülke topraklarının, bu coğrafyanın, bu denizin, bu kıyıların, bu zeytin ağaçlarının, bu tarihin aşığı olan ben...

    Bunu yapacak adama, "Millet gider Mersin’e, sen gidersin tersine" bile demezler vallahi. Başka bir şey derler de aslında, onu da burada yazmayacağım.

    Bu güzel adalar denizi ismini nereden aldı diye durup tartışır insanlar, tartışmak onlara kalsın. Kafka’nın da dediği gibi benim de pek bir tartışasım, kafayı takasım yok bu sıralar böyle konulara. Ben neyi, hangi yaklaşımı seviyorsam onu taşıyacağım bu satırlara.

    Efsaneleri severim ve biraz özetleyerek aktaracağım bu denizin hikayesini aşağıda;

    Çok ama çok zaman önce Panathenaia sırasında, ki aslında Atina’da düzenlenen bir bayram ve onun şölenleri yapılırken olmayacak şey olur ve Girit kralının oğlu öldürülür.

    Acı tazeyken ve ortam gerginken kimse itiraz etmez. Ama kralın bu yüksek dağları, bu engin denizleri ben yarattım dercesine istediği kan bedeli ağırdır.

    Atina'dan her yıl yarı insan yarı boğa olan Minotaur'a kurban edilmek üzere, yedi tane bakire kız ve yedi tane bakir genç erkek gönderilecektir.

    Başlangıçta sakin, ancak sonrasında volkanlar kadar kızgın olan Atina kralı Aegeus, oğlu Theseus’u Minotaur’u öldürmeye gönderir;”Olur ki öldürdün, geri dönerken gemine beyaz bayrak çek. Yok öldüremedin ve sen öldün, geminin gönderine kara bir bayrak çeksinler” diye de ekler.

    Efsanenin uzun hikayesinin sonuna doğru, başarı kazanmış olan oğul gurur sarhoşu bir şekilde Atina’ya dönerken babasının sözlerini yanlış hatırlar ve zaferini simgeleyecek olan beyaz bayrak yerine, başarısızlığın ve ölümün nişanesi kara bayrağı çeker gemisinin direğine.

    Kıyıdan gemi direğinde kara bayrağı gören gören talihsiz baba, oğlunun öldüğünü düşünerek kendisini denize atar ve böylesine trajik bir şekilde intihar eder.

    Bu dramatik olayla birlikte Atina körfezine ve ötesine Aegeus Pontos, yani Aegeus’un denizi, bizim deyişimizle Ege denizi denilmeye başlanır.

    1071 Yılında Malazgirt savaşı sonrası Anadolu’ya yayılan ve beylikler kuran Türk obaları ise bu denizin kıyısına, yaklaşık on yıl sonra 1081 yılında ulaşmışlar ve bu denize Adalar Denizi ismini vermişlerdir.

    Doğrudur da, Ege denizinde irili ufaklı yaklaşık 3000 parça ada ve kayalık bulunmaktadır. Bazıları ise kıyılara hakikaten çok yakındırlar. Sadece bu coğrafya yapısı bile, bu denizin sonradan batan bir kara parçasının üzerine Akdeniz’in hücum etmesi ve yerleşmesiyle oluştuğunu anlatmaktadır bizlere.

    Efsanesi tarihi, burnu adası, koyu kumsalı, balığı kalamarı, rakısı uzosu, güneşi ve keyfi bol olan böylesine bir deniz varken bırakılıp ta başka yere gidilir mi?

    Elbette Akdeniz’de ve Dünya’da görülecek başka sular, yelken basılacak başka denizler de var.

    Ama önce buraları ve denizciliği bir sindirelim, Odysseus'un rotalarını bir yapalım, efsaneleri öğrenip Poseidon'nun gönlünü kazanalım, sonra gideceğiz ötelere.

Shqiptar'ın Seyir Defteri; Vay Be, Dur Bakalım

  Konuyu ciddi olarak 13 Mart 2021 tarihinde konuşmaya başladık. Ancak artık bugün kafama iyice yattı ve aslında cesaretim tam geldi demek daha doğru olur.

    Bu konunun gerçekten kafama yatmasının en önemli sebebi, kendi yaşam kurgum hakkında aldığım bir takım ara kararlar aslında. Kendime bundan böyle nasıl bir hikayeyi uygun buluyorum veya bulacağım.

    İnsanlar konuşurken veya akıl verirken mangalda kül bırakmıyorlar, aynı benim gibi. Ancak iş uygulamaya gelince işin rengi hiçbir zaman aynı olmuyor, aynı benim de yaptığım gibi. Kendime haksızlık etmemek daha doğru olur aslında, sonuçta ben de bir insanım. Günahıyla sevabıyla, etten kemikten bir ademoğluyum şunun şurası. Ne diyordu büyük ozan;

  ... Sonra. Sonra dokuz eylülde İzmir'e girdik ve Kayserili bir nefer yanan şehrin kızıltısının içinden gelip öfkeden, sevinçten, ümitten ağlıya ağlıya, Güneyden Kuzeye, Doğudan Batıya Türk halkıyla beraber seyretti İzmir rıhtımından Akdeniz'i.

    Ve biz burada bitirdik destanımızı. Biliyoruz ki layığınca olmadı bu kitap.

    Türk halkı bağışlasın bizi, onlar ki toprakta karınca, suda balık, havada kuş kadar çokturlar, korkak, cesur, cahil, hakim ve çocukturlar ve kahreden ve yaratan ki onlardır, kitabımızda yalnız onların maceraları vardır...

    Gelelim bugüne; ve o insanlardan, o kadınlardan, o erkeklerden ve o çocuklardan yaklaşık yüz yıl sonra ki, tüm hepimiz olarak onlara bugün hiç layık olmadığımızı düşünüyorum, kendi maceralarımı yazacağım bu satırlara.

    Ama eğri oturup düz konuşalım elbette. Onlar can verip, can aldılar ve bir milleti özgür kıldılar. Onlardan yüz yıl sonra bugün yaşamın bir anındaki bizlere bugünü verdiler, hem de neler pahasına.

    Niye mi böyle bir giriş yaptım bu günceye, çok severim zira Nazım Hikmet'in satırlarını. İlk olarak babam sayesinde tanıdım kitaplarını ve yine babam sayesinde sevdim o büyük ozanı. Böyle bir girişle hem gözlerimi açmamı sağlayan ancak artık yanımda olmayan babamı ve hem de burada yazacağım güzel ve eğlenceli maceraların hikayelerini yaşayabilme şansımı özünde borçlu olduğum insanları hiç bir zaman unutmadığımı söylemek istedim.

    Ve dediğim gibi ben de onlardan biri, bir sıradan insan. Çok mu karışık oldu bu satırlar? Olmasa şaşardım zaten. Nedendir bilemiyorum daha kısa yoldan giderek yazmayı beceremiyorum. 

    ...Bağlanmayacaksın bir şeye, öyle körü körüne. "O olmazsa yaşayamam." demeyeceksin. Demeyeceksin işte. Yaşarsın çünkü. Öyle beylik laflar etmeye gerek yok ki.

    Çok sevmeyeceksin mesela. O daha az severse kırılırsın. Ve zaten genellikle o daha az sever seni, Senin onu sevdiğinden…

    Çok sevmezsen, çok acımazsın. Çok sahiplenmeyince, çok ait de olmazsın hem. Hatta elini ayağını bile çok sahiplenmeyeceksin. Senin değillermiş gibi davranacaksın.

    Hem hiçbir şeyin olmazsa, kaybetmekten de korkmazsın. Onlarsız da yaşayabilirmişsin gibi davranacaksın. Çok eşyan olmayacak mesela evinde. Paldır küldür yürüyebileceksin.

    İlle de bir şeyleri sahipleneceksen, çatıların gökyüzüyle birleştiği yerleri sahipleneceksin. Gökyüzünü sahipleneceksin, Güneşi, ayı, yıldızları…

    Mesela kuzey yıldızı, senin yıldızın olacak. "O benim." diyeceksin. Mutlaka sana ait olmasın istiyorsan bir  şeylerin...

    Mesela gökkuşağı senin olacak. İlle de bir şeye ait olacaksan, renklere ait olacaksın. Mesela turuncuya, ya da pembeye. Ya da cennete ait olacaksın.

    Çok sahiplenmeden, Çok ait olmadan yaşayacaksın. Hem her an avuçlarından kayıp gidecekmiş gibi, hem de hep senin kalacakmış gibi hayat.

    İlişik yaşayacaksın. Ucundan tutarak... Diyor Can Yücel usta.

    Pekala, ben dahil bugüne gelene kadar zaten yeterince bedel ödemedik mi? Ter dökmedik, sorun çözmedik ve yılları başkaları için yaşamadık mı? Elbette yaşadım ben de ve artık kalanı, eh ne kadar varsa o kadarı, artık benim.

    Bir arkadaşımdan geldi bu teklif, ama ne teklif. Para pul değil, iş güç değil, hırslı rekabetçi koşturmaca hiç değil ...

    Vay be, dur bakalım...